Αντιπαραθέσεις μεταξύ ΔΗΜ.ΑΡ και ΥΠ.ΟΙΚ. για το νέο φορολογικό νομοσχέδιο

Νέα κόντρα έχει ανοίξει μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων για το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, με τη ΔΗΜ.ΑΡ να έχει σοβαρές εντάσεις για τον τρόπο φορολόγησης του έλληνα πολίτη και κατά συνέπεια της στήριξης των εσόδων του κράτους, σε μια περίοδο που το λαϊκό εισόδημα έχει φτάσει στο ναδίρ και η ανεργία στο ζενίθ.

Θετικά της Πρότασης

Α.     Η νέα μηχανική υπολογισμού της φορολογικής επιβάρυνσης των μισθωτών και συνταξιούχων προκαλεί μετατόπιση του φορολογικού βάρους από τα χαμηλότερα προς τα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν αλλαγές ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης των οικογενειών με παιδιά.

Β.    Παρά την τυπική κατάργηση του αφορολόγητου ορίου, το πραγματικό αφορολόγητο αυξάνεται από €5.000 σε €9.000.

Για τους παραπάνω λόγους η Δημοκρατική Αριστερά αποδέχεται ως βάση συζήτησης την πρόταση που κατέθεσε το Υπουργείο Οικονομικών επισημαίνοντας ότι υπάρχουν αρκετά ζητήματα τα οποία οφείλουν να επανεξεταστούν.

Αρνητικά της Πρότασης

Η πρόταση του Υπουργείου Οικονομικών:

Α.  Δεν περιλαμβάνει επαρκή  μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Β.   Χαρακτηρίζεται από πολυδιάσπαση του τρόπου φορολόγησης των εισοδημάτων (εισοδήματα από μισθωτή εργασία, από ενοίκια, από επιχειρηματική δραστηριότητα κ.ο.κ.). Αυτό αφενός δημιουργεί υψηλότερες επιβαρύνσεις για τα πολύ χαμηλά εισοδήματα, αφετέρου ευνοεί σκανδαλωδώς τα πολύ μεγάλα εισοδήματα.

Γ.    Προβλέπει επαχθή φορολογική αντιμετώπιση των ελεύθερων επαγγελματιών, κυρίως εκείνων που κατά το παρελθόν υπήρξαν συνεπείς και ειλικρινείς ως προς τη δήλωση των πραγματικών τους εισοδημάτων. Επίσης η αντιμετώπιση των επαγγελματιών ως Νομικά Πρόσωπα δημιουργεί δυνητικά προβλήματα ως προς την άσκηση κοινωνικής πολιτικής.

Δ.     Δημιουργεί μεγάλες αδικίες ως προς την αντιμετώπιση των οικογενειών με παιδιά διότι δεν λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των παιδιών στον υπολογισμό της φορολογικής επιβάρυνσης του νοικοκυριού.

Ε.     Έχει  ασθενή αναπτυξιακή διάσταση. Ειδικότερα, η αύξηση της φορολογίας των κερδών των επιχειρήσεων σε περιβάλλον βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης από 20% σε 26% αποτελεί συνταγή περαιτέρω ενίσχυσης της ύφεσης.

Ως προς τη διαδικασία

Σχετικά με τη διαδικασία που έχει ακολουθηθεί η Δημοκρατική Αριστερά οφείλει να επισημάνει:

Α.     Η χρονική καθυστέρηση ως προς την παρουσίαση της πρότασης του Υπουργείου Οικονομικών δημιουργεί απαράδεκτους χρονικούς περιορισμούς που δεν επιτρέπουν την εις βάθος συζήτηση των σοβαρών ζητημάτων που θέτει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο.

Β.     Οι αλλαγές της τελευταίας στιγμής, οι παλινωδίες του Υπουργείου και οι συστηματικές διαρροές εκ μέρους του, εκτός των ουσιαστικών προβλημάτων που δημιουργούν στη συζήτηση, αναδεικνύουν πλημμελή προετοιμασία η οποία εν τέλει, πλήττει την εικόνα τη κυβέρνησης.

Προτάσεις της Δημοκρατικής Αριστεράς για το Νέο Φορολογικό Νομοσχέδιο

Πρώτιστη ανάγκη είναι η συντεταγμένη ολοκλήρωση της συζήτησης και η εκπόνηση ενός νομοθετικού πλαισίου έως τον προσεχή Φεβρουάριο και ενός πλέγματος μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Φορολογία Φυσικών Προσώπων

Προκειμένου ένα φορολογικό σύστημα να είναι απλό και δίκαιο θα πρέπει να ικανοποιεί τρεις βασικές αρχές:

(α)         Καμία φορολόγηση σε εισοδήματα τα οποία βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.

(β)         Συνεισφορά των πολιτών στα φορολογικά βάρη αναλόγως των δυνατοτήτων τους.

(γ)         Φορολόγηση όλων εισοδημάτων των φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως πηγής προέλευσης, βάσει μιας ενιαίας κλίμακας.

•     Καμία φορολόγηση σε εισοδήματα τα οποία βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.

Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει ρητή πρόβλεψη για αυτόματη εξαίρεση από τη φορολογία όσων έχουν εισοδήματα τα οποία βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, όπως αυτό ορίζεται σε ετήσια βάση από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. (σήμερα το όριο αυτό είναι €5.951/άτομο ή €12.497 για ένα νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο παιδιά έως 13 ετών).

•     Φορολόγηση όλων των εισοδημάτων, ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης βάσει μίας ενιαίας κλίμακας.

Η εισαγωγή πολλαπλών συντελεστών αυτοτελούς φορολόγησης διασπά το ενιαίο του προσωπικού φορολογητέου εισοδήματος και καταργεί στην ουσία το σύστημα της προοδευτικής φορολογίας.

Στόχος του νέου φορολογικού νομοσχεδίου πρέπει να είναι η ενίσχυση της προοδευτικότητας της φορολογίας και η απλοποίησή της μέσω της κατάργησης των ποικίλων παρεκκλίσεων, που χαρακτηρίζουν το υφιστάμενο σύστημα.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φορολογηθούν βάσει μιας ενιαίας κλίμακας τα εισοδήματα που προέρχονται από:

-          ενοίκια

-          επιχειρηματική δραστηριότητα

-          αγροτική δραστηριότητα

-          αμοιβές διευθυνόντων συμβούλων Α.Ε. και διαχειριστών Ε.Π.Ε.

-          αμοιβές των μελών Δ.Σ.

-          stock options και άλλοι συναφείς τρόποι αμοιβής υψηλόβαθμων στελεχών

•    Υποχρεωτική δήλωση όλων των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων ανεξαρτήτως πηγής προέλευσης και τρόπου φορολόγησης.

Είναι σημαντικό οι φορολογικές αρχές να γνωρίζουν τα ακριβή εισοδήματα των φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης ή του τρόπου φορολόγησης. Η δήλωση των αυτοτελώς φορολογούμενων εισοδημάτων πρέπει να καταστεί υποχρεωτική για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα.

•    Διόρθωση της αδικίας που προκαλείται από την αδιαφοροποίητη φορολογική αντιμετώπιση των νοικοκυριών ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών.

Ο νέος τρόπος καθορισμού του φόρου υπολογίζει την φορολογική υποχρέωση του/της υπόχρεου αποκλειστικά βάσει του ύψους του εισοδήματός του/της. Έτσι, κάποιος/α με εισόδημα π.χ. 15.000€ θα κληθεί να πληρώσει τον ίδιο φόρο ανεξαρτήτως του εάν έχει ένα, δύο, τρία ή κανένα παιδί. Το παραπάνω παραβιάζει τη βασική αρχή της φορολογίας (η οποία είναι και συνταγματικά κατοχυρωμένη) βάσει της οποίας «οι φορολογούμενοι πληρώνουν φόρο βάσει της φοροδοτικής τους ικανότητας».

Βάσει των παραπάνω η ΔΗΜΑΡ προτείνει την αύξηση του ποσού αυτόματης απομείωσης του φόρου κατά €200/παιδί. Σε αυτό το σενάριο η μείωση φόρου για κάποιον-α με εισόδημα π.χ. €20.000 θα είναι €1.850 εάν δεν έχει παιδιά, €2.050 εάν έχει ένα παιδί, €2.250 εάν έχει δύο παιδιά κ.ο.κ. Το επιπλέον ποσό της απομείωσης θα αποκλιμακώνεται μετά τα €40.000 με τρόπο ανάλογο της αυτόματης απομείωσης φόρου.

•      Επανεξέταση των καταργούμενων δαπανών οι οποίες μείωναν τη φορολογική επιβάρυνση των νοικοκυριών, με ιδιαίτερη έμφαση στις δαπάνες:

-          υγείας και περίθαλψης των χρόνια πασχόντων και των αναπήρων (εξαίρεση 100%),

-          μίσθωσης κύριας κατοικίας και κατοικίας των παιδιών που σπουδάζουν

-          έκπτωση των τόκων των στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας.

Η επανεξέταση αυτών των φοροελαφρύνσεων κρίνεται αναγκαία κατ’ αρχήν για κοινωνικούς λόγους, αλλά επίσης και για λόγους καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.

Επίσης, η ΔΗΜ.ΑΡ. προτείνει να εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα μόνο οι δωρεές σε φορείς και Οργανισμούς που διέπονται από το δημόσιο λογιστικό.

•      Φορολόγηση αγροτών:

-          Η φορολόγηση των αγροτών πρέπει να γίνεται βάσει της κλίμακας φυσικών προσώπων, όπως ακριβώς ισχύει και για το σύνολο των απασχολούμενων στην οικονομία.

-          Σε ό,τι αφορά την τήρηση βιβλίων από τις αγροτικές επιχειρήσεις, προτείνουμε να ισχύει για αυτές ό,τι ισχύει για το σύνολο των επιχειρήσεων (βάσει του Κ.Β.Σ.). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι υποχρέωση τήρησης βιβλίων σήμερα θα είχαν όλες οι αγροτικές επιχειρήσεις με τζίρο άνω των €5.000.

-          Ειδικά σε ό,τι αφορά άτομα με αποκλειστική αγροτική δραστηριότητα, προτείνουμε την ευνοϊκή τους φορολογική αντιμετώπιση είτε μέσω της μείωσης του φορολογητέου εισοδήματος, είτε μέσω της αύξησης της αυτόματης απομείωσης φόρου.

Φορολογία Ελεύθερων Επαγγελματιών

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και όσοι διατηρούν ατομικές επιχειρήσεις με βιβλία Β΄’ κατηγορίας πρέπει να αντιμετωπιστούν φορολογικά ως φυσικά πρόσωπα. Πιο συγκεκριμένα, σε επιχειρήσεις που διατηρούν βιβλία Β’ κατηγορίας (ελευθέρια επαγγέλματα, ατομικές και εταιρικές, κοινοπραξίες κλπ) η φορολόγησή τους θα γίνεται με τον εξής τρόπο: έσοδα μείον έξοδα και το υπόλοιπο στην κλίμακα φυσικών προσώπων.

Φορολογία Νομικών Προσώπων

Στόχοι του συστήματος φορολόγησης των Νομικών Προσώπων πρέπει να είναι:

(α)         η ενίσχυση της αναπτυξιακής διάστασης της φορολογίας,

(β)         η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής,

(γ)         η απλοποίηση του συστήματος φορολόγησης.

Για την ικανοποίηση των παραπάνω στόχων η ΔΗΜ.ΑΡ. προτείνει:

•               Επιχειρήσεις με βιβλία Γ’ κατηγορίας εκτός Ανωνύμων Εταιριών (Ατομικές Επιχειρήσεις, Προσωπικές Εταιρίες, Εταιρίες Περιορισμένης Ευθύνης κλπ): μετά την αφαίρεση των δαπανών (έσοδα μείον έξοδα) το διανεμόμενο κέρδος φορολογείται βάσει της κλίμακας φυσικών προσώπων. Τα μη διανεμόμενα κέρδη φορολογούνται βάσει του ενιαίου συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων (20%).

Στο νόμο πρέπει να υπάρξει ρητή απαγόρευση χρήσης των αποθεματικών των επιχειρήσεων στις δηλώσεις φορολογίας των επιχειρηματιών προκειμένου αυτοί να δικαιολογήσουν τεκμήρια διαβίωσης ή απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

•               Ανώνυμες Εταιρίες: στο τέλος της χρήσης η επιχείρηση δηλώνει το τμήμα των κερδών, που θα διανεμηθεί και το τμήμα που θα παραμείνει στο εσωτερικό της ως αποθεματικό.

Τα αποθεματοποιούμενα κέρδη φορολογούνται βάσει του ενιαίου συντελεστή φορολόγησης επιχειρήσεων (20%), ενώ τα διανεμόμενα κέρδη (μερίσματα) φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή 37,5%. Ο συντελεστής φορολόγησης των μερισμάτων διαμορφώνεται αυτόματα βάσει του αθροίσματος του ενιαίου φορολογικού συντελεστή επιχειρήσεων (20%) συν το συντελεστή φορολόγησης των αξιών(όχι μικρότερος των τόκων των καταθέσεων που προτείνουμε 17,5%). Βάσει των παραπάνω αποφεύγεται η προβληματική διπλή φορολόγηση του κέδρους και δημιουργείται ισχυρό κίνητρο προς την αποθεματοποίηση των κερδών (που σημαίνει αυξημένες επενδύσεις).

•    Καθιερώνεται η έννοια της επιχειρηματικής αμοιβής (για την προσωπική εργασία των επιχειρηματιών). Οι επιχειρηματικές αμοιβές προσδιορίζονται με βάση τη συλλογική σύμβαση εργασίας, αποτελούν προσωπικό εισόδημα των επιχειρηματιών, που προσαυξάνει το προσωπικό τους εισόδημα και συνιστούν δαπάνη των επιχειρήσεων. Με τον τρόπο αυτό επέρχεται εξορθολογισμός του συστήματος αμοιβής των επιχειρηματιών αλλά κυρίως περιορίζονται σημαντικά οι δυνατότητες φοροαποφυγής.

•    Δημιουργία ειδικής κατηγορίας υπό τον τίτλο «επιχειρήσεις ειδικών σκοπών» στην οποία θα ενταχθούν οι ναυτιλιακές και οι εξωχώριες επιχειρήσεις και κωδικοποίηση της φορολογίας των εν λόγω εταιριών με στόχο τον εξορθολογισμό της και την ενίσχυση του ελέγχου των αρμόδιων αρχών.

Αυτοτελής φορολόγηση εισοδημάτων

Όλα τα αυτοτελώς φορολογούμενα εισοδήματα (τόκοι καταθέσεων, λαχεία κ.ο.κ.) φορολογούνται αυτοτελώς με τον ίδιο συντελεστή (17,5%). Εξαίρεση αποτελούν τα μερίσματα των μετοχών τα οποία φορολογούνται με ποσοστό 37,5% (ενιαίος φορολογικός συντελεστής επιχειρήσεων + συντελεστής αυτοτελώς φορολογούμενων εισοδημάτων)-